Je kunt er bijna niet meer omheen. Of je nu op social media kijkt of het nieuws volgt, overal duiken de verhalen op over afvallen met medicatie. Middelen die eigenlijk voor mensen met diabetes zijn ontwikkeld, worden nu gezien als dé wonderoplossing voor iedereen die wil afvallen. Namen als Ozempic hoor je overal en ze beloven je te helpen om snel en zonder veel moeite kilo's kwijt te raken. Maar wat is er nu echt waar van deze nieuwe trend en wat zijn de ontwikkelingen? Het klinkt misschien als een droom die uitkomt, maar het is goed om even verder te kijken dan de hype. Laten we eens uitzoeken hoe het nu precies zit met deze populaire medicijnen.
Het hele verhaal startte met medicijnen voor mensen met diabetes type 2. De werkzame stoffen in die middelen, semaglutide en liraglutide, zijn bedoeld om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Maar al snel merkten gebruikers een hele interessante bijwerking: ze vielen er flink van af. Dat komt omdat deze stoffen de werking van een natuurlijk darmhormoon, GLP-1, nabootsen. Dit hormoon geeft je hersenen een seintje dat je vol zit. De medicatie versterkt dat signaal, waardoor je eetlust flink afneemt. Alsof dat nog niet genoeg is, vertraagt het ook de snelheid waarmee je maag leegraakt. Je voelt je dus langer verzadigd na een maaltijd. Het logische gevolg is dat je minder eet en dus gewicht verliest.
Deze ontdekking zorgde voor een enorme run op Ozempic, een medicijn met de werkzame stof semaglutide. Hoewel het officieel alleen voor diabetes is goedgekeurd, schrijven artsen het steeds vaker 'off-label' voor aan mensen die willen afvallen. Dit succes heeft de weg vrijgemaakt voor vergelijkbare medicijnen die wél speciaal voor gewichtsverlies zijn ontwikkeld. Saxenda, met de stof liraglutide, is daar een bekend voorbeeld van. Dit middel is wel officieel geregistreerd voor de behandeling van obesitas. Het verschil is dat je deze dagelijks moet toedienen, terwijl Ozempic wekelijkse injecties vereist.
De ontwikkelingen op dit gebied gaan razendsnel. De nieuwste naam die je steeds vaker hoort is Mounjaro, met de werkzame stof tirzepatide. Dit middel lijkt nog een stap verder te gaan. Waar Ozempic en Saxenda zich richten op de werking van één darmhormoon (GLP-1), pakt Mounjaro er twee aan (GLP-1 en GIP). Deze dubbele aanpak lijkt in de praktijk nog beter te werken voor gewichtsverlies. Onderzoeken laten zien dat mensen die Mounjaro gebruiken gemiddeld een hoger percentage van hun lichaamsgewicht verliezen dan met de eerdere generatie medicatie.
Dat afvallen met medicatie zo serieus wordt genomen, laat zien dat de kijk op overgewicht aan het veranderen is. Het wordt steeds meer erkend als een complexe, chronische ziekte waar niet alleen leefstijl, maar ook biologische factoren een grote rol in spelen. Voor een specifieke groep mensen met ernstig overgewicht (obesitas, meestal met een BMI boven de 30) kunnen deze medicijnen een belangrijke ondersteuning zijn als het aanpassen van voeding en beweging niet genoeg resultaat geeft. Niet voor niets heeft Zorginstituut Nederland bepaald dat Saxenda onder strikte voorwaarden vergoed kan worden. Op hun website kun je meer lezen over wie hiervoor in aanmerking komt. Het is dus zeker geen middel dat je zomaar even voor de leuk haalt.
Natuurlijk zit er ook een keerzijde aan deze populariteit. De enorme vraag naar deze middelen heeft wereldwijd voor tekorten gezorgd. Hierdoor hebben diabetespatiënten, voor wie de medicatie levensbelangrijk kan zijn, soms moeite om aan hun medicijn te komen. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) heeft hier al meerdere keren voor gewaarschuwd. Daarnaast zie je helaas ook een toename van problemen door verkeerd gebruik, vaak met middelen die via vage websites zonder recept worden gekocht.
Vergeet ook niet dat dit zware medicatie is met mogelijke bijwerkingen. Misselijkheid, diarree, braken en buikpijn komen regelmatig voor, vooral in het begin. Meestal gaan deze klachten vanzelf over, maar er zijn ook zeldzamere, serieuzere risico's, zoals een ontsteking van de alvleesklier. Begin er dus nooit op eigen houtje aan. Het gebruik van deze injecties moet altijd onder begeleiding van een arts gebeuren. De arts kan beoordelen of het voor jou geschikt is, de juiste dosis bepalen en je gezondheid goed in de gaten houden.
Het allerbelangrijkste om te onthouden is dat deze medicijnen geen 'quick fix' zijn. Het is geen magie in een spuitje. Zie het als een krachtig hulpmiddel dat je kan ondersteunen, maar alleen als onderdeel van een gezondere leefstijl. Wat gebeurt er namelijk als je stopt met de medicatie? Dan komt je normale hongergevoel gewoon weer terug. Als je in de tussentijd niet hebt geleerd om gezondere eet- en leefgewoonten op te bouwen, is de kans heel groot dat de kilo's er net zo snel weer aanvliegen. De trend om deze middelen te gebruiken om even snel een paar kilo kwijt te raken voor de zomer, is dan ook een slechte ontwikkeling. Ze zijn bedoeld voor mensen met een medische noodzaak, niet voor wie zijn of haar lijf 'bikiniklaar' wil maken.
De komst van effectieve medicatie tegen overgewicht is zonder twijfel een grote stap vooruit. Het biedt hoop en een serieuze behandeloptie voor mensen die al jarenlang vechten tegen de kilo's en de gezondheidsproblemen die daarbij komen kijken. Tegelijkertijd laat de enorme hype zien hoe groot de wens is voor een makkelijke oplossing voor een slank lichaam. De beste aanpak blijft een combinatie: de juiste ondersteuning, voor de juiste persoon, op het juiste moment. En dat altijd samen met goede begeleiding en een blijvende verandering in je leefstijl. Want uiteindelijk is dat de enige manier om op een gezonde manier gewicht te verliezen én het eraf te houden.
Terug naar overzicht